Nhà 3 gian xưa là công trình nhà ở mang lại một không gian sống thư thái, sang trọng và cổ kính. Đặc biệt, nhà gỗ 3 gian có thể tồn tại hàng trăm năm, là món quà ý nghĩa dành cho thế hệ con cháu đời sau. Để hiểu hơn về nét kiến trúc cổ truyền độc đáo của nhà gỗ 3 gian ngày xưa, mời quý vị cùng theo dõi bài viết này nhé.

Tìm hiểu về kiến trúc nhà 3 gian xưa

Nhà gỗ 3 gian xưa được làm với kiểu nhà kẻ truyền, tiền kẻ hậu bẩy, vì đốc chồng rường, vách thuận đố vỏ măng. Kiến trúc nhà 3 gian xưa sẽ thể hiện rõ qua từng kết cấu như mái nhà, hiên nhà, nội ngoại thất.

Kiến trúc mái nhà 3 gian ngày xưa

Kiến trúc mái nhà gỗ 3 gian ngày xưa ưa chuộng theo kiểu 2 mái dốc lợp ngói với độ dốc đạt tỷ lệ từ 67 – 68%. Mái nhà gỗ 3 gian bao gồm các kết cấu sau: 

• Các thanh hoành đặt theo chiều dọc của ngôi nhà 3 gian. 
• Nằm gối lên lớp hoành chính là 2 lớp rui, trong đó có 1 lớp rui sẽ được làm triện cài chữ Thọ. 
• Nằm gối lên lớp rui đó là lớp mè, khoảng cách giữa các thanh mè cần tính toán hợp lý để lợp mái. Ngói được dùng để lợp mái là ngói ta nung thủ công truyền thống, có khả năng chống nắng cao và bền với thời gian.

Viền quanh mái nhà là bờ chảy đắp xi măng, đường bờ nóc có chức năng cố định phần mái và chống nước mưa thấm dột. Trang trí xung quanh mái nhà ba gian là các chi tiết đắp vẽ đẹp mắt như: đấu lớn, triện góc, … 

Kiến trúc hiên nhà gỗ 3 gian ngày xưa 

Hàng hiên mẫu nhà 3 gian ngày xưa được giới hạn từ hàng cột hiên đến hàng cột con. Lòng hiên giao động khoảng 2m, tùy theo diện tích khu đất mà tùy chỉnh hiên nhỏ hoặc lớn hơn một chút. Hiên nhà 3 gian xưa sẽ là nơi ăn uống, trò chuyện hoặc phơi phóng.

Kẻ hiên thường đục hoa văn tùng, cúc, trúc, mai hóa rồng. Vì đốc hiên là các con rường xếp chồng lên nhau đục hoa văn lá lật rất mềm mại, uốn lượn thể hiện cho sự vui tươi, vươn đến những điều mới mẻ, tốt đẹp trong tương lai. 

Kiến trúc bên trong nhà ba gian xưa

Nhà 3 gian cổ truyền được làm với 4 vì, trong đó: 2 vì giữa làm theo kiểu kẻ truyền, còn 2 vì bên sẽ làm theo kiểu chồng rường. Nhà 3 gian được làm theo kiểu tiền kẻ hậu bẩy, có nghĩa là từ kẻ hiên truyền lên kẻ ngồi và truyền tiếp lên kẻ chim, sau đó từ kẻ chim sẽ truyền xuống kẻ ngồi và truyền đến bẩy hậu.

Hệ cột trong ngôi nhà ba gian xưa được bố trí lần lượt từ tường hậu ra đến phần hiên sẽ là: Hàng cột hậu, cột con, 2 hàng cột cái, cột con và cột hiên. Một ngôi nhà 3 gian xưa thường sẽ làm với 12 cột, 16 cột, 18 cột hoặc 22 cột… 

Về việc bố trí các phòng chức năng của nhà gỗ 3 gian, gian chính giữa là nơi dành để thờ tự gia tiên, 2 gian bên là nơi tiếp khách và nghỉ ngơi hoặc sum vầy gia đình. 

Tham khảo kích thước của nhà ba gian xưa

Dưới đây là kích thước một căn nhà gỗ ba gian làm theo lối cổ truyền, kích thước này chỉ mang tính chất tham khảo, bởi tùy vào khuôn viên diện tích đất ở, các kích thước nhà 3 gian ngày xưa sẽ được tùy chỉnh sao cho phù hợp nhất:

• Kích thước phủ bì là: 8m3 x10m (chưa kể bậc tam cấp)
• Bước gian trung bình nhà 3 gian từ: 2,6m – 3m.
• Nhà được làm với 22 cột, trong đó: Đường kính cột cái dài 33cm, đường kính cột con có dài 30cm, đường kính cột hiên dài 27cm, đường kính cột hậu dài 26cm.
• Đường kính xà: Xà cái dài 20cm, xà con dài 18cm, xà thượng dài 14 cm. 

• Quá giang: Đường kính dài 26cm…

Các kích thước nhà 3 gian xưa nêu trên ứng với loại gỗ lim Nam Phi và mang tính chất tham khảo 

Nội thất đặc trưng bên trong nhà 3 gian xưa có gì? 

Không gian nội thất cũng là một trong những yếu tố làm nổi bật nét kiến trúc độc đáo của nhà 3 gian. Không gian nội thất nhà ba gian xưa đặc trưng bởi những món đồ như: 

Bộ đồ thờ

Bộ đồ thờ được đặt ở gian chính giữa nhà ba gian. Đồ thờ nhà gỗ ba gian được làm bằng chất liệu gỗ tự nhiên với hoa văn chạm trổ rất sang trọng.  Một bộ đồ thờ đầy đủ của ngôi nhà 3 gian cổ truyền sẽ bao gồm: hoành phi câu đối, đại tự, ngai thờ, y môn, cửa võng, án gian… Có thể dát vàng trên các chi tiết nội thất thờ để đem lại cảm giác trang trọng, phú quý.

Tủ chè

Tủ chè là đồ nội thất có chức năng đựng đồ sinh hoạt chung của gia đình như: ấm chén, bình vôi, khay trầu… Trong một số ngôi nhà, tủ chè được khảm trai sống động, làm nổi bật cho không gian căn nhà gỗ ba gian cổ truyền. 

Sập gỗ

Sập gỗ có một vị trí khá linh động trong căn nhà ba gian cổ truyền. Bởi sập gỗ có thể kê sát góc tường ở 2 gian biên – đây sẽ là nơi ngủ nghỉ của gia đình hoặc kê sập gỗ ở gian giữa để bày đồ lễ của gia đình. Tùy vào mục đích sử dụng của gia chủ, việc đặt sập gỗ cần phù hợp và thuận tiện.

Bộ trường kỷ

Trường kỷ là nội thất đặc trưng trong những ngôi nhà cổ truyền nói chung. Trường kỷ là một bộ bàn ghế gồm 2 ghế dài và 1 bàn dài bằng gỗ kê ở 2 gian bên. Đây sẽ là nơi gia đình tiếp khách, cùng tụ tập chuyện trò hoặc bàn bạc công việc. 

Gợi ý một số kiểu nhà 3 gian xưa đang được ưa chuộng nhất

Hiện nay, những căn nhà 3 ba gian ngày xưa vẫn luôn được nhiều gia chủ lựa chọn để thi công. Dưới đây là một số kiểu nhà 3 gian xưa được rất nhiều gia chủ thực hiện, bởi những mẫu nhà này vừa đáp ứng được công năng sử dụng, vừa thể hiện được nét kiến trúc cổ truyền độc đáo: 

Nhà 3 gian xưa kết hợp nhà hiện đại

Phổ biến nhất hiện nay phải kể đến mẫu nhà 3 gian xưa kết hợp cùng nhà ở hiện đại như: nhà mái Thái, nhà biệt thự, nhà 2 tầng,… 2 khối công trình hiện đại và cổ truyền bổ trợ cho nhau về kiến trúc và công năng sinh hoạt. Nhà gỗ là nơi thờ tự thiêng liêng, còn nhà hiện đại là không gian sinh hoạt và nghỉ ngơi của gia đình. 

Nhà 3 gian sân vườn 

Nhà 3 gian sân vườn phổ biến vì không gian thoáng đãng, gần gũi với thiên nhiên mà vẫn giữ được nét kiến trúc cổ truyền. Sân vườn nhà gỗ ba gian sẽ được bố trí ao nước, hồ cá, hòn non bộ, chòi lục giác,… tạo nên một không gian thư giãn, trong lành phù hợp với nhu cầu nghỉ dưỡng trong thời kỳ đô thị hóa như hiện nay. 

Nhà 3 gian thiết kế trên tầng 2

Cũng tương tự như nhà 3 gian kết hợp nhà hiện đại, căn nhà gỗ 3 gian trên tầng 2 là sự giao hòa giữa 2 luồng kiến trúc khác nhau.  Căn nhà gỗ 3 gian là hiện thân cho những tinh hoa văn hóa cổ truyền của dân tộc, với sắc nâu trầm của gỗ, hàng ngói đỏ thẫm và kết cấu chữ Nhất đơn giản.

Các hoa văn trên cấu kiện đục chạm cầu kỳ, mang ý nghĩa tốt lành. Đây sẽ là không gian dùng để thờ tự gia tiên vô cùng trang nghiêm. Còn tầng 1 sẽ nơi bố trí các phòng chức năng như phòng khách, nhà bếp, phòng ngủ để gia chủ sinh hoạt, nghỉ ngơi.

Những căn nhà 3 gian xưa không còn quá xa lạ với nhiều người nữa. Đây là nét kiến trúc cổ truyền rất độc đáo, được lưu giữ qua hàng nghìn năm cho đến bây giờ. Nếu như quý vị cũng yêu thích kiến trúc nhà ở này hãy liên hệ với chúng tôi – Nhà gỗ Phúc Lộc để được tư vấn rõ ràng hơn.

Thông tin về nhà gỗ Phúc Lộc

Số điện thoại: 0973812666

Nhận tư vấn thiết kế: Th.s kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm

Xưởng sản xuất: xã Cần Kiệm, huyện Thạch thất, Tp Hà Nội (dưới chân núi chùa Tây Phương)

>Tham khảo thêm video về nhà gỗ truyền thống Bắc Bộ 

>Tham khảo thêm những thông tin về đồ thờ