Thiết kế nhà thờ họ là bước đầu tiên và quan trọng nhất khi xây dựng một công trình thờ tự truyền thống cho dòng họ. Tuy nhiên, để thiết kế được một nhà thờ họ chuẩn đẹp, gia chủ cần hiểu rõ nhiều yếu tố. Bài viết dưới đây sẽ giúp quý vị nắm rõ những nội dung quan trọng cần chuẩn bị khi thiết kế nhà thờ họ, đừng vội bỏ lỡ.

Hoàn thiện công trình nhà thờ 3 gian bằng gỗ lim Lào 

Bản thiết kế nhà thờ họ gồm những gì?

Một bản thiết kế nhà thờ họ đầy đủ và chuyên nghiệp thường bao gồm các hạng mục sau:

Mặt bằng tổng thể

Mặt bằng tổng thể thể hiện toàn bộ bố cục công trình trên nền đất hiện có. Đây là cơ sở để xác định quy mô nhà thờ, hướng đặt nhà, vị trí các hạng mục phụ như: sân, cổng, lối đi,… Đối với nhà thờ họ kiểu truyền thống, hướng nhà thường được đặt theo hướng Nam hoặc Đông Nam, nhằm đón gió mát, tránh nắng gắt và hợp mệnh với trưởng tộc.

Tùy theo diện tích đất và mong muốn của gia đình, mặt bằng có thể thiết kế theo dạng 3 gian, 5 gian hoặc 3 gian 2 chái. Bố cục cần hài hòa, tránh dồn dập các khối công trình, đồng thời vẫn giữ được sự trang nghiêm cần thiết của không gian thờ tự.

Bố trí nội thất

Bên trong nhà thờ họ, nội thất được bố trí theo đúng nguyên tắc truyền thống Bắc Bộ, đảm bảo sự tôn nghiêm và mạch thờ cúng rõ ràng. Một số hạng mục nội thất thường có gồm:

• Án gian – khám thờ – bàn thờ: Sắp xếp từ cao đến thấp, tùy vào số đời thờ.
• Cửa võng, hoành phi, câu đối: Được treo đúng vị trí, có ý nghĩa phong thủy và thể hiện lòng hiếu kính.
• Cột cái, xà dọc, kèo kẻ: Thường để trần, lộ rõ gỗ.

Phối cảnh kiến trúc 3D

Phối cảnh 3D là phần thể hiện trực quan toàn bộ hình khối công trình, từ mái ngói, hệ cột, bậc tam cấp cho đến chất liệu gỗ. Nhờ có bản phối cảnh này, gia chủ có thể dễ dàng hình dung công trình sau khi hoàn thiện, từ đó điều chỉnh màu sắc, kiểu dáng, họa tiết sao cho phù hợp với mong muốn và điều kiện tài chính.

Hồ sơ kỹ thuật chi tiết

Đây là phần bắt buộc trong thiết kế nhà gỗ cổ truyền. Hồ sơ kỹ thuật bao gồm:

• Bản vẽ mặt đứng, mặt cắt, mặt bằng chi tiết.
• Bản vẽ hệ thống vì kèo – cột – kèo truyền thống.
• Ghi chú kích thước, loại gỗ, thông số kỹ thuật thi công từng cấu kiện.
• Dự toán nguyên vật liệu và nhân công.

Những câu hỏi thường gặp khi thiết kế nhà thờ họ 

Dưới đây là 3 vấn đề phổ biến nhất, đi kèm giải đáp dựa trên kinh nghiệm thiết kế – thi công thực tế hàng trăm công trình nhà thờ họ truyền thống.

Diện tích đất bao nhiêu là đủ để làm nhà thờ họ?

Không có con số cố định cho diện tích xây dựng nhà thờ họ, bởi nó còn tùy thuộc vào nhu cầu và điều kiện của từng dòng họ. Tuy nhiên, với kinh nghiệm thực tế, một khu đất tối thiểu khoảng 100m² là có thể xây dựng được một nhà thờ họ 3 gian chuẩn truyền thống, bao gồm cả nhà thờ, sân trước và một phần tiểu cảnh. Nếu có diện tích từ 150–250m² trở lên, gia chủ có thể xây dựng nhà thờ họ 5 gian để tăng phần bề thế, trang nghiêm. 

Nên làm nhà thờ họ 3 gian hay 5 gian 

Lựa chọn làm 3 gian hay 5 gian phụ thuộc vào quy mô dòng họ, ngân sách đầu tư và diện tích đất sẵn có:

• Nhà thờ họ 3 gian: Là kiểu dáng phổ biến nhất, phù hợp với hầu hết các gia đình ở nông thôn hoặc thành thị có diện tích vừa phải. Kết cấu gọn gàng, chi phí đầu tư hợp lý nhưng vẫn đầy đủ công năng và không gian thờ tự.
• Nhà thờ họ 5 gian: Thường được lựa chọn khi dòng họ có đông thành viên, đất rộng và muốn kết hợp không gian thờ tự với sinh hoạt chung như họp họ, đón tiếp con cháu. Mẫu 5 gian đòi hỏi đầu tư lớn hơn, nhưng bù lại mang đến sự uy nghi, thể hiện sự phát triển, gắn bó của cả dòng tộc.

Làm nhà thờ họ thì chọn gỗ gì?

Chất liệu gỗ là yếu tố then chốt, ảnh hưởng đến tuổi thọ, tính thẩm mỹ và giá trị tâm linh của công trình. Tùy vào ngân sách và định hướng, các loại gỗ thường được sử dụng bao gồm:

• Gỗ lim ta: Cứng chắc, tuổi thọ cao, chống mối mọt rất tốt, màu gỗ đẹp và đều. Đây là lựa chọn ưu tiên nếu muốn công trình bền vững trên 100 năm.
• Gỗ gụ: Thớ mịn, vân đẹp, dễ chạm khắc hoa văn. Thường dùng cho nhà thờ quy mô vừa và lớn. Giá thành cao nhưng xứng đáng với chất lượng.
• Gỗ mít: Màu vàng tươi, nhẹ, dễ tạo tác, mang ý nghĩa tâm linh truyền thống. Gỗ mít phù hợp với các công trình nhà thờ họ quy mô nhỏ đến trung bình, hoặc dùng làm nội thất thờ.

Lưu ý quan trọng trước khi thiết kế nhà thờ họ

Để công trình nhà thờ họ được thi công đúng ý, thuận lợi và lâu bền, gia chủ nên lưu ý những điều sau trước khi bắt đầu thiết kế:

• Chọn hướng nhà phù hợp: Thường ưu tiên hướng Nam, Đông Nam – vừa hợp phong thủy vừa tránh nắng gắt. Nên chọn hướng dựa trên tuổi trưởng tộc và khảo sát địa hình thực tế.
• Lên ngân sách rõ ràng: Chi phí làm nhà thờ họ phụ thuộc vào quy mô, loại gỗ, hoa văn chạm khắc, nhân công… Nên lập dự toán chi tiết để tránh phát sinh về sau.
• Làm rõ nhu cầu sử dụng lâu dài: Nhà thờ chỉ để thờ cúng hay kết hợp sinh hoạt? Cần làm thêm sân rộng, nhà bia, khuôn viên? Xác định rõ sẽ giúp kiến trúc sư tư vấn phương án tối ưu, tránh thay đổi sau này.
• Chọn đơn vị thiết kế – thi công chuyên về nhà gỗ truyền thống: Đây là yếu tố then chốt. Công trình nhà thờ họ đòi hỏi kiến thức chuyên sâu về kết cấu kẻ truyền, chạm khắc cổ, cũng như kỹ thuật thi công gỗ – điều mà không phải đơn vị xây dựng thông thường nào cũng đáp ứng được.

>> Xem thêm: Các mẫu nhà thờ cấp 4 đẹp khiến ai cũng trầm trồ

Thiết kế nhà thờ họ là việc hệ trọng, không chỉ đòi hỏi sự chỉn chu về mặt kiến trúc mà còn cần thấu hiểu sâu sắc giá trị truyền thống và tâm linh của mỗi dòng họ. Với hơn nhiều năm kinh nghiệm chuyên về nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ, Kiến trúc Phúc Lộc cam kết mang đến giải pháp thiết kế – thi công nhà thờ họ trọn gói, chuẩn mực. Nếu quý vị đang có nhu cầu xây dựng nhà thờ họ, hãy liên hệ với Kiến trúc Phúc Lộc để được tư vấn chi tiết.

Thông tin về nhà gỗ Phúc Lộc

Số điện thoại: 0973812666

Nhận tư vấn thiết kế: Th.s kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm

Xưởng sản xuất: xã Cần Kiệm, huyện Thạch thất, Tp Hà Nội (dưới chân núi chùa Tây Phương)

>Tham khảo thêm video về nhà gỗ truyền thống Bắc Bộ 

>Tham khảo thêm những dự án nhà gỗ đẹp